Marktgerichte stimulering biologische productie

Summary

Voor een verdere groei van de biologische landbouw is het van groot belang dat de ontwikkeling van vraag en aanbod gelijke tred houden. Supermarkten, verwerkers en handel geven signalen dat zij behoefte hebben aan meer aanbod. Een ongestructureerde en ongebundelde vraag geeft telers echter weinig zicht op een duurzaam perspectief. De regelmatig voorkomende mismatch tussen vraag en aanbod weerhoudt ketenpartijen om grootschalig in te zetten op biologisch en weerhoudt telers om om te schakelen. Typerend hiervoor is bijvoorbeeld de onderintekening van de Regeling Stimulering Biologische Productiemethode (omschakelingsregeling) in 2001. Naast de problematiek rond de afzet zijn er nog tal van andere risico´s op het vlak van teelt en bedrijfsvoering die ondernemers afremmen om de stap te nemen naar biologisch. De huidige RSBP verzacht via een generieke aanpak tal van risico´s maar door het beperkte maatwerk gaat er onvoldoende stimulans vanuit. In dit verslag wordt op verzoek van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Natuurbeheer een bijdrage geleverd aan een visieontwikkeling hoe juist de toenemende vraag een zuigkracht kan krijgen richting potentiële omschakelaars en dat daarbij juist de bedrijfsspecifieke risico´s afgedekt worden. Voorgesteld wordt om vraag, aanbod en ondersteuning van risicobeheersing aan elkaar te koppelen. Kernpunten in het concept zijn horizontale samenwerking (aanbodsbundeling); verticale samenwerking (vraagsturing) en het verzachten van risico´s middels maatwerk. Het idee is dat ketenpartijen aanspraak kunnen maken op ondersteuning bij het beperken van de risico´s indien er sprake is van een raamcontract. Dit raamcontract bevat bijvoorbeeld ketenafspraken voor een periode van vijf jaar tussen een detaillist en/of verwerker en een telersvereniging. In het raamcontract zouden bijvoorbeeld per jaar voor iedere productgroep afzonderlijk afspraken kunnen worden vastgelegd over volumes, specificaties en richtprijzen. Vooruitlopend op het productieseizoen worden deze afspraken definitief vastgelegd in een jaarcontract. Het verzachten van de risico´s gebeurt op basis van een omschakelingsplan van de producentenvereniging. In dit plan zijn de voor subsidie in aanmerking komende extra kosten onderbouwd en gekwantificeerd. De overheid beschikt reeds over regelingen en instrumenten die geschikt zijn om een aantal risico´s te beperken zoals de MIAWAMIL-regeling voor (des-)investeringen, het Besluit Gelegenheidsarbeid gericht op de beschikbaarheid van losse arbeid en de ondersteuning van kennisprojecten gericht op voorbeeldwerking en kennisondersteuning. Wat nog niet ondersteund wordt zijn bijvoorbeeld de inkomstenderving door de noodgedwongen afzet van producten in omschakeling tegen gangbare prijzen en opstartproblemen door de nog niet goed ontwikkelde keten. Om hier maatwerk voor te leveren lijkt een aanpassing van de huidige Regeling Stimulering biologische Productiemethode noodzakelijk. Het idee is dat de betrokken partijen bij het uitwerken van het raamcontract en bij het gebruik maken van de verschillende regelingen, te maken krijgen met slechts één loket en er tegelijkertijd over een compleet pakket afspraken gemaakt kunnen worden.