Hendriks, dr. Karina and Stobbelaar, dr. Derk Jan (2003) Landbouw in een leesbaar landschap: hoe gangbare en biologische landbouwbedrijven bijdragen aan landschapskwaliteit / Agriculture in a legible landscape: how conventional and organic farms contribute to landscape quality. Thesis, Wageningen University , Land Use Planning Group. Alterra Scientific Contributions, no. 10. Blauwdruk, Wageningen (ISBN 90-75271-09-3).
![[thumbnail of Legible_landscape_summary_samenvatting.doc]](/style/images/fileicons/source.png) |
Source file
- English
78kB |
Summary
De landbouw is door het na-oorlogse moderniseringsproces steeds verder ontkoppeld van de ecologische en sociale omgeving. De kwaliteit van het cultuurlandschap, dat immers is ontstaan in een wisselwerking tussen landbouwactiviteiten en natuurlijke gebiedskenmerken, is hierdoor sterk afgenomen. Tegelijkertijd is er vanwege de toenemende ruimtevraag voor andere functies behoefte aan een multifunctioneel platteland. Onze doelstelling is zichtbaar te maken hoe verschillende typen landbouw, waaronder de biologische landbouw, (kunnen) bijdragen aan de landschapskwaliteit en multifunctionaliteit van een streek.
Met het begrip leesbaarheid is het mogelijk de bijdrage van landbouwbedrijven aan de landschapskwaliteit van de streek te bepalen. De leesbaarheid van het landschap is de mate waarin het landschap samenhangen toont, die het de waarnemer mogelijk maakt zich te oriënteren in tijd en ruimte. De (a)biotische eigenschappen worden zichtbaar door de verticale samenhang, de functionele en ecologische relaties door de horizontale samenhang, de jaarcyclus door de seizoensamenhang en het heden, verleden en de toekomst door de historische samenhang. De samenhangen zijn uitgewerkt tot parameters voor de drie componenten van het landbouwbedrijf: de velden, het erf en de randen. In drie streken in Nederland (West-Friesland, Waterland en Drenthe) zijn grondgebonden gangbare en biologische landbouwbedrijven bestudeerd. De gegevens zijn in vier jaargetijden verzameld en vastgelegd in beschrijvingen, foto’s, tekeningen, plattegronden en fenologiediagrammen. De landschapskwaliteit is bepaald door de landbouwbedrijven te toetsen aan een streekspecifiek landschapsreferentiebeeld.
In alle drie de streken bestaat een spectrum van bedrijven van zeer lage tot zeer hoge landschapskwaliteit. Het bovenste segment bestaat uit biologische bedrijven, het onderste segment uit gangbare bedrijven en in het middensegment komen beide typen voor. Het verschil tussen biologische en gangbare bedrijven is het grootst bij de parameters van verticale samenhang en seizoensamenhang. Op biologische bedrijven komen de abiotische eigenschappen van de plek sterker tot uitdrukking in het grondgebruik en natuurlijke elementen (verticale samenhang) en komen de seizoenen sterker tot uiting in de kleur- en vormrijkdom op het bedrijf (seizoenssamenhang).
De bijdrage van de landbouwbedrijven aan een multifunctioneel platteland is onderzocht door in te gaan op de belevingswaarde van het landschap, op de vernieuwingsactiviteiten en de natuurkwaliteit van landbouwbedrijven. Biologische landbouwbedrijven combineren een hogere landschapskwaliteit met een hogere belevingswaarde, meer vernieuwingsactiviteiten en een hogere natuurkwaliteit.
Trefwoorden: landschapskwaliteit, (biologische) landbouwbedrijven, samenhang, leesbaarheid, multifunctionaliteit
Summary translation
During the post-war process of modernisation agriculture has become increasingly dislocated from its ecological and social environment. Hence, the quality of the cultural landscape, formed as a result of the interaction between agricultural activities and the physical features of the area, is under stress. At the same time, due to a increasing lack of space, there is a social need for a multifunctional rural area. Our aim is to make clear how different types of agriculture, including organic agriculture, can and do contribute to landscape quality and to a multifunctional rural area.
The concept of legibility makes it possible to assess the contribution of farms to the regional landscape quality. The legibility of the landscape is defined as the amount of coherence in the landscape, which makes spatial and temporal orientation possible. The biotic and abiotic features (soil, water, relief) are made visible through vertical coherence, the functional and ecological relations through horizontal coherence, the year cycle through seasonal coherence and past, present and future through historical coherence. These types of coherence were converted into parameters for the three components of a farm: fields, yard and landscape elements. Land based organic and conventional farms were studied in three regions of the Netherlands (West-Friesland, Waterland and Drenthe). Data was gathered in four seasons and recorded in the form of descriptions, photographs, drawings, maps and phenology diagrams. The landscape quality was assessed by matching the farms with a regional landscape reference image.
In all three research areas the spectrum of farms on landscape quality runs from very low to very high. The highest segment consists of organic farms, the lowest of conventional farms, and in the middle segment both farming types are present. The largest differences between organic and conventional farms are found in the parameters for vertical and seasonal coherence. On organic farms the expression of the abiotic features is much stronger in terms of land use and natural elements. The same is true for the expression of the seasons in terms of the richness of colours and forms.
The contribution of farms towards a multifunctional rural area was assessed by studying their amenities, on-farm nature and the amount of rural development activities. Organic farms contribute more than average to a multifunctional rural area because they combine a higher landscape quality with a higher ecological quality, more amenities and more rural development activities.
Key words: landscape quality, (organic) farms, coherence, legibility, multifunctional rural area.
| EPrint Type: | Thesis |
|---|---|
| Thesis Type: | Ph.D. thesis |
| Keywords: | Landschapskwaliteit, (biologische)landbouwbedrijven, samenhang, leesbaarheid, multifunctionaliteit landscape quality, (organic) farms, coherence,legibility, multifunctional rural area |
| Subjects: | Environmental aspects > Landscape and recreation Farming Systems > Social aspects Environmental aspects > Biodiversity and ecosystem services |
| Research affiliation: | Netherlands > Wageningen University & Research (WUR) |
| Deposited By: | Stobbelaar, dr. Derk Jan |
| ID Code: | 982 |
| Deposited On: | 07 Aug 2003 |
| Last Modified: | 12 Apr 2010 07:27 |
| Document Language: | Dutch/Nederlands |
| Status: | Published |
| Refereed: | Not peer-reviewed |
Repository Staff Only: item control page
Download Statistics
Download Statistics
